Kaisareia Germanika, Smyrdaleia, Germanicopolis, Ulubad

Kaeseria[1], Dion Chrysostor’un[2] Prousa (Bursa) yakınlarında küçük bir yerleşimin adı olarak verdiği, Ptolemy’nin[3] Yunanca Smyrdaleia ve Smyrdiane adlarını da andığı kentin bugünkü kesin konumu bilinmemekteyse de çeşitli yazarlarca Ulubad olduğu iddia edilmektedir. Bursa’nın 25-30 km kuzeybatısında yer alan Görükle köyünde bulunan üç tümülüsün antik Kaisareia olduğu sanılmaktadır ki bu köyde bulunan ve bir atleti onurlandırmak için hazırlandığı anlaşılan büyük bir kitabede kentin adı geçmektedir.

2006 yılında Uludağ Üniversitesi’nden Mustafa Şahin başkanlığında bir ekip tümülüslerden birisini kazmış bir mezar odası ile dromosun yanı sıra Bithynia kralı II. Prusias’a ait (MÖ 180-140) bir sikke de bulmuştur.

Yaşlı Pliniy, kentin adını Germanikopolis[4] olarak verirken öncesinde Helgas veya Öküz yatağı (Boos koete[5]) adlarıyla bilindiğini yazmıştır[6].  Ptolemeus[7], Paphlagonia’da Gangra yakınlarında bir başka kenti Germanopolis adıyla anmış olup, muhtemelen bu kent de imparator Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus’un (MÖ 10-MS 54)  saltanatı sırasında kurulmuş ya da isim değiştirmiş olmalıdır.

Sikkeler

Yerleşimde Helenistik dönemde sikke basıldığına dair bir veri olmayıp, Roma dönemi  sikkeleri benzer özellikler göstermektedir: Ön yüzde kentin adı ΚΑΙCΑΡЄΙΑC ΓЄΡΜΑΝΙΚΗC, Augustus’un (MÖ 63–MS 14) başı arka yüzde ΚΑΙΣΑΡΕΩΝ ΤΩΝ ΕΝ ΒΕΙΘΥΝΙΑ ve kadukeus[8] sembolü, ön yüzde Germanicus’un (MÖ 15–MS 19) başı, arka yüzde kent adı ΚΑΙΣΑΡΕΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ve dört kuleli kent kapısı, ön yüzde Pescennius Niger (140–194) arka yüzde kent adı ve olduğu yere dolanmış yılan figürü, ön yüzde Caesar olarak tasvir edilen Diadumenian (217-218) arka yüzde sağ elinde çelenk sağ elinde palmiye yaprağı taşıyan Nike veya Asklepios’un kızı Hygieia ayakta durur vaziyette veya elinde phiale[9] taşıyan Apollo veya asa taşıyan Zeus, ön yüzde Septimius Severus (196-211) arka yüzde kentin omega şeklindeki limanı, fener ve tapınak sembolleri kullanılmıştır.

Kaynak: Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi (Genişletilmiş 3. Baskı). Nika Yayınları. Ankara, 2016

Notlar

[1] Yunanca Καισάρεια

[2] Dion Chrysostor Or. 47.

[3] Ptol. V.1

[4] Yunanca Γερμανικόπολις

[5] Yunanca Βοὸς κοίτη < βοῦς, βῶς, βοῦν, βοῦ “öküz” + κοῖτος “yatak, yuva”

[6] Plin. Nat. V.40

[7] Ptol.V.4.5

[8] Üzerinde bir çift kanat bulunan ve etrafına iki yılan sarılmış olan değnek şeklinde olup, Hermes’in sembolüdür.

[9] Tanrılara şarap sunmak için kullanılan metal kabın adıdır.